به گزارش سلام دلفان، آیین های سور و سوگ در این دیار ریشه در تاریخ کهن و باورهای آیین مردم این دیار دارد که از هزاران سال پیش در میان ساکنان دلفان رایج بوده است .
در فرهنگ های لغت معانی متفاوتی را برای چمر عنوان می کنند بطوریکه در فرهنگ دهخدا به معنای آشکار و ظاهر ، در فرهنگ عمید( محیط و دایره )و در فرهنگ مردوخ به معنای (دایره و حلقه )معنی شده است .
چشم براه ، چم و چماندن به معنایی خم و خم شدن اشاره به از غم دولا شدن از دیگر معنای است که در واژه چهر بکار برده شده است .
اما بهادر غلامی نویسنده فرهنگ باساک نظر دیگری دارد و این کلمه را یک کلمه لکی می داند که ارتباطی با فارسی ندارد .
غلامی می نویسد : چمر از دو واژه( چ + مر) تشکیل شده است که ( چ ) آن مخفف چشت و (مر) آن مخفف مرده که به معنای چاشت مرده می باشد و آن خیراتی است که برای مردم به دیگران داده می شود.
یک جامعه شناسی می گوید : چمر آیینی بومی و منطقه ای است که بیشتر در مناطق زاگرس میانی مشاهده می شود این آیین از دیدگاههای مختلف تاریخی ، فرهنگی و اسطوره شناسی قابل بررسی است .
همت نوری می افزاید : از دیدگاه جامعه شناسی چمر را باید در ذیل مباحث تعامل اجتماعی و همیاری مورد بحث و تحلیل قرار داد در این سوگواره خویشاوندان و افراد فامیل و اقوام و دیگر تبار دودمان ها با خانواده متوفی احساس همدردی نموده و این احساس را با کمک های مادی و اجتماعی از سطح همدردی به سطح همیاری می رسانند .
وی معتقد است : چمر از بعد اجتماعی دارای دو مسئله بسیار بارز و چشمگیر تر است الف: احساس همدردی عمیق و تسلای خاطر ب: احساس تعادن و همکاری اجتماعی
وی بیان داشت : در سطح احساس همدردی ، خویشاوندان دور و نزدیک خانواده متوفی را تا زمان بازگشت روحی وروانی به جامعه و زندگی یاری نموده و روابط خود را با آنان تا این زمان افزایش می دهند از نگاهی دیگر ایجاد بهداشت روحی و روانی در خانواده عزادار است .
اما در سطح همیاری خویشاوندان و دیگر افراد فامیل و حتی اقوام و طوایف دیگر با کمک های مادی خویش بخشی از نیازهای اقتصادی و اجتماعی آنان را تامین نموده و این مسئله دارای آثار و نتایج بسیار ثمر بخش اقتصادی ، اجتماعی و روانشناختی است .
نوری معتقد است : در نهایت چمر علاوه بر شکوه انگیزش تفکر مرگ و شور قیامت در افراد نوعی همیاری و تعامل اجتماعی است .
مور و مویه خوانی از صحنه های دیدنی آیین چمر است و زنان بصورت دسته جمعی و با صدای حزن انگیز به سرودن اشعار لکی در وصف متوفی می پردازند .
یک پژوهشگر می گوید : از قدیم مویه خوانی در مراسم های پرس و چمر جریان داشته است مویه از واژه فارسی میانه که به معنای نالیدن و گریستن است در مویه اشعار موزون همراه با آهنگ شبیه دستگاه ماهور خوانده می شود .
بهادر غلامی می افزاید : اشعار مویه خوانان ویژگی خاص خود را دارد و اشعار پیران با جوانان و کودکان متفاوت است .
وی بیان داشت : یک مویه داریم که به مویه پاکتلی معروف است این مویه هنگام آراستن کتل قرائت می شود .
یک پژوهشگر می گوید : مراسم پرس یکی از آیین های کهن مناطق لک زبان است و از آیین های ایران باستان به شمار می رود .
بهادر غلامی می افزاید : واژه پرس در زبان فارسی باستان پرس و در زبان اوستایی پرسه و در زبان فارسی میانه پرس در آمده است این آیین در بین زردشتیان به پرسه معروف است .
وی می افزاید : مراسم پرس همراه با خصوصیات ویژگی های مختص به خود است از قبیل مراسم سحری و مراسم چمر است که همراه با موسیقی خاص خود می باشد .
موسیقی سحری در سحرگاهان برای آماده شدن مردم از مرگ متوفی نواخته می شد و پس از تجمع مردم آهنگ چمری طنین انداز می شد و معمولا پس از مراسم تغسیل ، تدفین به مراسم چمری روی می آورند .
وی گفت : زنان و مردان در چمری ویژگی های خود را داشتند زنان بصورت دسته های گروهی بودند که در قدیم گیسوان خود را در مرگ متوفی می بریدند و گونه های خود را می خراشیدند و زخمی می کردند مردان نیز گل بر شانه ها و خاک بر سر می کردند .
به هر روی آیین چمر به جا مانده از ملیت و مذهب ماست که بایستی در جهت جلوگیری از فراموش شدن آن اقدام نماییم.
گزارش: فاطمه بابایی/ ایرنا
