به گزارش سلام دلفان، همزمان با سالروز درگذشت شاعر وعارف نامی لک زبان “ تُرکه میر” همایش بزرگداشتی روز بیست ویکم آبان ماه در مجتمع فرهنگی و هنری دلفان با حضور امام جمعه و اهالی فرهنگ و هنر از شهرستان های دلفان، کوهدشت، کرمانشاه و هرسین و مسئولین برگزار شد.
در این همایش که به همت اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان دلفان برگزار شد، کارشناسان ادبیات فارسی و لکی به بیان زندگی نامه و اینکه ترکه امیر عارفی روشن ضمیر بوده و اهل کرامت و همچنین تحلیل شعر وی پرداختند.
همچنین حجت الاسلام هاشمی نژاد امام جمعه شهرستان دلفان ضمن تقدیر از برگزاری این همایش افزود: که ترکه امیر یک شاعر عارف بوده که بعضی از بزرگان از چند صد متری با درآوردن کفش و پای برهنه بر سر مزار ایشان حاضر می شدند، هاشمی نژاد افزودند که اهل کجا بودن ترکه میر زیاد مهم نیست ولی مهم شناسندن این عارف و شاعر محب اهل بیت به مردم است وی در ادامه بدلیل مطرح نشدن برگزاری این همایش در جلسه شورای فرهنگ عمومی شهرستان دلفان جهت تصمیم گیری برای باشکوه تر برگزار شدن مراسم و همچنین احداث بنای یاد بود بر سر مزار “ترکه میر” انتقاد کرد.
بهادر غلامی از شاعران دلفانی ودبیر ادبیات به بیان زندگی نامه ترک امیر اعر وعارف نامی لک زبان “ترکه میر پرداخت که متن آن در ذیل میآید:
ملا ترکه میر آزادبخت دلفانی فرزند خواجه امیر است که از همسر خود به نام ننه هوا پسری به نام لک امیر داشته است و در دو قرن پیش همراه با گروهی به نام قوٌتل (خانوارهاي کارگزار وابسته به خانوادة بزرگ در ايل که مطيع دستورات رئيس قبيله هستند. ) در دامنه کوههای سرکشتی از توابع ایتیوند جنوبی به سر می بردند.
تاریخ وفات این عارف شاعر را باید در سوم صفر سال 1236 هجری قمری برابر با سال 1199 هجری شمسی دانست چنانکه مرحوم تقی موموندی در رثای ایشان گفته است:
ایسا وای تاریخ الـــف گذشته سنه وه دویست و سی وشش گشته
اسم عامــــش لحم لوئیل برشته شهـــــــــــرش وه سوم صفر نوشته
پایة بی شــرطیش ژ نو بنا کرد تــــــرکه میر ژی دهر دنی قنا کرد
قبر ملا ترکه میر در کنار قبر پسرش رو به جانب شمالی روستای قمش ایتیوند قرار گرفته است که هرچند قبر به جاست اما سنگ قبرش بنا به گفته یکی از سالخوردگان از نوادگان ملا ترکه میر: در جند دهة گذشته به سبب درگیری محلی اینان با گروهی از اهالی موجب می شود که طرفین از روی انتقام جویی سنگ قبر جد آنان ( ملا ترکه میر) را از روی گور او بر دارند و بشکنند و در پی ساختمان مسکونی افکنند و در واقع تاریخی از ددمنشی اعراب بدوی را تکرار کنند.
[1]
کسانی بنا به علاقة وافر یا از روی ناآگاهی، ترک امیر را از اهالی آزادبخت کوهدشت می دانند در حالی که برای رفع این ابهام باید گفت :
1- شیخ مردوخ در کتاب « کرد و کردستان و توابع» در صفحة 76 ، آزادبخت را گروهی متفرق در دلفان و خاوه و کوهدشت می داند.
2- در کتاب ابوقداره و در کتاب« سرود بادیه » در صفحات 4 و 15 آرامگاه ملا ترک امیر را در روستای قمش از توابع ایتیوند جنوبی می دانند.
3- آقای حشمت اله رحمتی در کتاب «قوم لر در آئینة تاریخ » در صفحات 7-126 گوید: طوایفی مهاجر به نام آزادبخت ها و اولادقبادها و ایتیوندها در منطقة طرهان سکونت داشته که اکثراً از منطقة دلفان کوچ کرده اند.
4- در نزدیکی روستاهای قمش و خوشنام ایتیوند، روستایی به نام ترک امیر وجود دارد که املاک آن را آزادبخت می گویند و دره ای نیز به نام درة آزادبخت در آنجاست که ملک تملیکی و استیفایی ملا ترکه میر بوده است و هم اکنون نیز به همین نام و در همین مکان است و نوادگانش با نام خانوادگی مرادی ترکه میری و بنیادی اغلب در شهرستان نورآباد دلفان سکونت دارند.
5- ملا ترکه میر عارفی شاعر و شاعری عارف بوده است و همچنان که از آثار وی بر می آید منزلتی آسمانی و فضیلتی عرفانی داشته است به طوری که در این راه صاحب کرامت عالیة عرفانی طی الارض بوده است و به نقل از کسانی که با یک واسطه ملا ترکه میر را دیده اند و حالات عرفانی او را مشاهده کرده اند و به عینه او را به طور همزمان در دو مکان مختلف دیده اند.
حکایت است که ملا ترکه میر به مکتب نرفته چون مکتبی در آن روزگاران نبوده تا در دامنه های کوه سرکشتی تحصیل علم کنند و نظر غالب در این مورد این است که ملا ترکه میر ملای غیبی بوده و علم لدّنی یا علم ناآموخته برخوردار بوده است هرچند که در سفر کوتاه خود به کوهدشت، در نزد نجف آزادبخت کسب فیض عرفانی داشته است .
به طور تواتر نقل عموم است که: مرحوم آیت الله شیخ فرج الله کاظمی موموندی صاحب رساله عملیه هرگاه به آن دیار می رفت ابتدا در آبگیری که در آن حوالی بود وضو می گرفت و با طهارت و تطهیر به زیارت قبر ملا ترکه میر روی می آورد و قبر او را مقدس می خواند و سپس به زیارت شاهزاده ابراهیم (بابا بزرگ) می رفت.
6- نوادگان ملا ترکه میر در دلفان به سر می برند و بر اساس اسناد شناسنامه ای و زبان زندة خود منتسب به دلفانند، آمدیم ملا ترک امیر را کوهدشتی بدانیم تکلیف نوادگان ایشان و آرامگاه و اسناد به جا مانده و املاک مندرج در اسناد و مالکیت ملا ترک امیر و خط و مهر و امضاء ایشان و دهها دلیل دیگر، چه می شود؟
لذا با توجه به مبایعه نامه ها و اسناد فراوان مبتنی بر تفکیک اراضی محلی موجود در یدِ نوادگان ملا ترکهمیر و مراثی و شواهد و قرائن و اقوال و احادیث مقرره، تردیدی در دلفانی بودن ملا ترکه میر نیست.
سخنان جناب حشمت آزادبخت مبنی بر کوهدشتی بودن و در ادامه دفاع بهادر غلامی و سید حشمت موسوی مبنی بر دلفانی بودن ترک امیر، با گلایه کوهدشتی های حاضر در سالن روبرو شد و مراسم برای مدتی با حواشی روبه رو شد.
[2] 
[3]
یاسر یزداندار از حضار کوهدشتی حاضر در سالن در یادداشتی که برای سلام دلفان ارسال کرده است نوشته است:
همایشی برای بزرگداشت یا همایشی برای تفرقه و دعوا!!!؟
شاید اگر مسوولین محترم و علی الخصوص ریاست محترم سازمان فرهنگ وارشاد اسلامی شهرستان دلفان می دانستند نتیجه ی برگزاری همایش چیزی جز کدورت وشاید هم دعوا بین دو شهرستان دلفان و کوهدشت نخواهد بود هرگز چنین همایشی را برگزار نمی کردند. البته در این شکی نیست که هدف و خواسته ی این عزیزان چیزی غیر از این بوده است. در واقع سازمان ارشاد در راستای کارهای فرهنگی که وجود سازمان بخاطر آن شکل گرفته برگزاری همچین همایش هایی را در دستور کار خود دارند و از این بابت بنده قدردانی و خسته نباشید عرض می کنم به تمامی این عزیزان..
به راستی واقعیت چیست؟ کوهدشت و نوراباد به گواه و حقانیت همگان یک روح در دو جسم هستند و پیوندهای عمیق وریشه داری در بین آنها وجود دارد و کمتر خصوصیت متفاوتی می توان در میان آنها پیدا کرد. در واقع چیزی جز شباهت وهم سانی در بین آنها دیده نمی شود..
سوال اینجاست آیا واقعا مهم است (ترکه میر) این عارف وشاعر برجسته و بی ادعا کوهدشتی باشد یا نورآبادی؟ آزادبخت باشد یا مومیوند؟
آیا حضرت حافظ فقط متعلق به مردم شیراز است؟ وسایر مردم ایران حق ندارند در مورد حافظ حرف بزنند واحیانا شعرهای این شاعر بزرگ را بخوانند؟ قطعا حضرت حافظ نه فقط شیرازی نه ایرانی بلکه شخصیتی جهانی ومتعلق به همه ی مردم جهان است.
بله باور کنید این که مشخص شود (ترکه میر)در اصل کجایی بوده وکجا زندگی کرده و در آخر سر کجا فوت شدن خیلی مهم نیست،قطعا همه مردم دوست دارند همه ی این اطلاعات را بدانند و جواب این سوالات رو داشته باشند اما به چه قیمتی؟ آیا می ارزد به اینکه خدای نکرده این مسئله باعث کدورت واختلاف شود.
ما اصلا نمی خواهیم قضاوت کنیم که حق با مردم نورآباد است یا کوهدشت چون اصلا مهم نیست این قضیه! بله مهم این است که این شاعر لک زبان بوده همین، نه چیزی دیگه واین میتواند افتخار همه ی لک زبانان باشد که این عارف وشاعر برجسته به زبان لکی سخن گفته است.
پس دوستان عزیزی که دغدغه ی این را دارند حتما بگویند ترکه میر کجایی بوده و الان کجای این سرزمین آرمیده اند حواستان باشد کاری نکنید خدای نکرده مردم این دو شهرستان نا خواسته دچار این مسئله نه چندان مهم شوند ودلهایشان هرچند کوچک نسبت به هم دچار کینه وکدورت شوند که آن موقع خود همین عارف برجسته شما را نخواهد بخشید…!
